Oordeelsvormende raadsvergadering

Portefeuillehouder: wethouder Roest
Sessievoorzitter: Harro Schroeder

Toelichting:
In deze bijeenkomst ligt de kadernota 2021 voor. Vraag voor de raad daarbij is:
• Welke kaders geven wij het college mee voor de Begroting 2021-2024?
• Wat willen we nog aanvullen of wijzigen?
• Is de input uit de omgevingsanalyse voldoende verwerkt in deze kadernota?

Wat ligt voor?
Richtinggevend voor de Kadernota 2021 zijn de mogelijke effecten van het coronavirus waar rekening mee gehouden moet worden. In de kadernota wordt een eerste voorzichtige analyse geschetst van de crisissituatie en de mogelijke bandbreedte van economische effecten. De prognoses zijn in 2 scenario’s doorgerekend (crisis van 3 of 6 maanden) door het CBS en de Rabobank en ontlopen elkaar nauwelijks qua impact: de crisis raakt hoe dan ook bijna alle sectoren. Sprake is van economische krimp en stijgende werkeloosheid.
De grootste klappen worden verwacht in de horeca, toerisme en de vervoersector, maar ook in de bouw, de landbouw en de culturele sector.

Vooralsnog wordt er in deze scenario’s van uitgegaan dat het hier niet gaat om een structuur- of een systeemcrisis met langjarige gevolgen voor de economie. De economie lijkt zich relatief vlot te herstellen van de klappen in de loop van 2020. De recessie is hevig en kortdurend en wordt deels opgevangen door rijksmaatregelen. Circa 20% van de economie ligt stil en met name de horeca- en cultuursector worden zwaar getroffen. Deze maatregelen worden gefinancierd door de relatief lage Nederlandse staatschuld te laten oplopen.
In zijn halfjaarlijkse prognose voor de internationale economie gaat het Internationaal Monetair Fonds daarentegen uit van een krimp in Nederland van 7,5 % dit jaar, zonder verder zicht op de duur en hevigheid van de schok en met blijvende littekens voor de economie en werkgelegenheid.

Gevolgen voor Venlo
Voor de Venlose economie betekent de coronacrisis dat de stuwende sectoren industrie en logistiek tijdelijk te maken hebben met stevige tegenwind en dat ook de in de regio sterk vertegenwoordigde sectoren landbouw en toerisme het in 2020 naar verwachting nog lastig zullen hebben. Vooropgesteld dat de coronacrisis in 2020 eindigt, krijgen we ook in 2021 zeker nog te maken met de gevolgen van deze crisis voor onze financiële huishouding en de ontwikkeling van onze regionale economie. Zo zal een toename te zien zijn van het aantal huishoudens dat van inkomensondersteuning afhankelijk wordt. Mogelijk heeft de crises ook effect op het aantal (nieuwe) bedrijfsvestigingen en de woningmarkt. Verder heeft de crisis ook effect op de realisatie van de begroting 2020. Door de organisatie wordt immers (ongeplande) ondersteuning geleverd aan de bestrijding van de effecten deze crisis.
Verder ondervindt een deel van de uitvoering last van de opgelegde beperkingen en vinden werkzaamheden noodgedwongen op afstand plaats.

Maatregelen
Het college heeft de afgelopen weken, in aansluiting op het noodpakket van het kabinet en aansluitend op de lokale behoefte, (tijdelijk) maatregelen genomen om te voorkomen dat organisaties die van vitaal belang zijn voor onze gemeenschap, en bedrijven als gevolg van deze crisis omvallen. De raad is via RIB 2020-45 over het strategisch beleidskader van de maatregelen geïnformeerd, en ontvangt wekelijks een corona nieuwsbrief over de stand van zaken. Voorzichtigheid en continuïteit zijn daarbij het vertrekpunt. Wat de huidige situatie betekent voor de ontwikkeling van de werkloosheid, met name van het aantal bijstandsgerechtigden en het aantal ondernemers dat gebruik maakt van de BBZ in Venlo wordt nauwlettend gevolgd.

Om de coronacrisis het hoofd te kunnen bieden, wordt de raad voorgesteld om het voorlopige positieve resultaat van de jaarrekening 2019 deels in te zetten voor corona maatregelen. De raad ontvangt hierover begin mei nog een RIB. Inschatting is dat een bedrag van € 2. 000.000, - nodig is voor de Corona maatregelen.

Nieuw in de kadernota is verder het idee om een transformatiefonds van € 2.000.000, - beschikbaar te stellen voor de ruimtelijke en economische ontwikkeling van het stedelijk centrum, Tegelen en Blerick. Dit transformatiefonds is bedoeld om nieuwe initiatieven uit de markt aan te kunnen jagen. Nog vóór de begroting komt het college met een plan en subsidieregeling voor deze bestemmingsreserve.

Rode draad
Venlo kent naast de corona crisis een aantal grote uitdagingen met een langer perspectief, die in de kadernota centraal staan, zoals het behoud van de stedelijke leefbaarheid, de sociaal-maatschappelijke tweedeling in onze samenleving, de energie- en klimaatopgave, het behoud van een stevig economisch fundament en een goede demografische balans.

In de kadernota 2021 staan de volgende 10 punten centraal:

1. Voorkomen dat er als gevolg van de coronacrisis voor onze gemeenschap belangrijke organisaties omvallen of stedelijke functies verdwijnen. Dat krijgt prioriteit, naast de eerder vastgestelde lange termijnstrategie.
2. Doorontwikkeling van de Samenlevingsagenda.
3. Betaald werk, actieve bestrijding van armoede, laaggeletterdheid en uitsluiting.
4. Versterking van de leefbaarheid van wijken en buurten, met name van de wijken die op basis van de wijkanalyse en leefbaarheidsmonitor, de grootste opgave hebben.
5. Uitrol regionale strategische visie, regionale investeringsagenda en de regiodeal.
6. Aandacht voor eenzaamheid, wonen en lokale lasten (uitkomst omgevingsanalyse).
7. Gedeelde agenda’s samen oppakken met maatschappelijke partners.
8. Realisatie van bestaande fysieke projecten, de ingezette organisatiekoers, de gekozen strategie in het sociaal domein, duurzaamheid.
9. Verbetering van de publieke dienstverlening.
10. Kritisch ten aanzien van uitgaven; bovenwettelijke activiteiten, besparingen in de bedrijfsvoering en/of reductie en temporisering van (nog niet gerealiseerde) bestuurlijke ambities.

Woonlasten
Op verzoek van de raad is een aantal scenario’s uitgewerkt voor de woonlasten (zie daarvoor de bijlage in de kadernota). De raad wordt gevraagd zich hier ook over uit te spreken. Ter voorbereiding op de begroting 2021-2024 wordt voorgesteld dat:
• De woonlasten voor de resterende duur van deze collegeperiode (nominaal) niet meer worden verhoogd.
• De inkomsten uit de areaaluitbreiding OZB worden hiervoor ingezet. Op die manier kunnen de lasten voor burgers op nul worden gehouden. Blijkt dit onvoldoende, dan passen we bij de OZB de verhouding tussen de woningen en niet-woningen aan (verschuiving van de OZB-woningen naar niet-woningen).

Voorstel
De raad wordt gevraagd om in te stemmen met:

1. De inhoudelijke en financiële kaders uit het hoofdstuk Hoofdlijnen Kadernota 2021;
2. De kaders per programma;
3. De budgettaire context;
4. De Kadernota 2021.

En meer!
Gelijktijdig met de kadernota worden in mei een tweetal notities aan de raad voorgelegd, die door het college zijn toegezegd. Daarbij gaat het om het raadsvoorstel over de cultuurvisie en de RIB over de herijking van het subsidiestelsel in Venlo. De subsidieregels zijn gekoppeld aan de bezuinigingsopgave en worden gehanteerd bij de beoordeling van de subsidieaanvragen voor 2021. Op 15 april is een en ander toegelicht in de themabijeenkomst.

Vervolg
Na vaststelling van de kadernota werkt de organisatie deze kaders en opdrachten uit in de conceptbegroting. Bij de behandeling van de begroting wordt de raad gevraagd om in te stemmen met de wijze waarop het college daaraan concreet invulling is gegeven.

Toelichting RIB jaarrekening 2019

Als onderlegger bij de kadernota is ter informatie bijgevoegd het voorlopige financieel resultaat 2019 (RIB 2020-45). Goed om te weten is dat de jaarrekening 2019 met een positief resultaat van € 4,979 miljoen afsluit. Dat is € 3,789 miljoen incidenteel en € 1,19 miljoen structureel. Het structurele voordeel is verwerkt in de kadernota (als onderdeel van het financieel perspectief onder gemeentefonds). Het incidentele budget kan worden bestemd als buffer voor de coronacrisis. In de Programmaverantwoording vindt u in hoofdstuk 1 een toelichting op de financiële afwijkingen.

De afrekening met de zorgaanbieders is nu nog niet meegenomen. Op dit moment wordt de accountantscontrole afgerond. Maar ook hier wordt een positief resultaat verwacht. Daarnaast is sprake van een begroot begrotingsoverschot van € 5,283 miljoen dat door een begrotingswijziging al is toegevoegd aan het (weerstands)vermogen.

Besluitvorming
In RIB 45 vindt u al een eerste voorstel van het college voor de bestemming van het positieve resultaat. Dat wordt hieronder toegelicht. Het raadsdebat over de bestemming van dit budget vindt plaats op 24 juni bij behandeling van het voorstel over de definitieve jaarrekening 2019. Op dat moment ligt ook een (eerste) impactanalyse van de Coronacrisis voor, als onderdeel van de VoRap 2020.

Bestemmingsreserve herinrichting woonwagenlocaties Kaldenkerkerweg, € 971.000
Het college wil een deel van het budget inzetten voor de herinrichting van woonwagenlocaties. Daar heeft de raad eerder een besluit over genomen (begroting 2014).

Bestemmingsreserve Coronafonds, € 2.000.000
Het college is van plan is om een deel van het positieve rekeningresultaat in te zetten voor maatregelen ter bestrijding van de gevolgen van de coronacrisis. Het gaat hier om een ‘risico-reserve’ die dan ook nog niet hard onderbouwd is om de mogelijke financiële effecten het hoofd te bieden. De verwachting is dat een (groot) deel van de maatregelen nog door het Rijk vergoed worden. Wat wordt vergoed en in welke omvang is nog onzeker.

Integrale afweging/ VoRap 2020 € 2.008.000
Bij behandeling van de VoRap 2020 wordt gesproken over de inzet van het resterende budget. Dan ligt ook de impactanalyse van de Coronacrisis voor. Dan wordt bezien of en waar een financiële impuls nodig is. Verwacht wordt namelijk dat de crisis ook zijn weerslag heeft op de inkomsten en uitgaven van de gemeente. Daarnaast zijn er nog de nodige bezuinigingsopgaven vanuit de begroting 2020.